Skolyoz Ameliyatı

Skolyozda ameliyat ne zaman gerekir? Adölesan idiopatik skolyozlarda cerrahi kararını hastanın yaşı ve eğriliğin derecesi birinci derecede etkiler.

SKOLYOZ AMELİYATI ÖNCESİ VE SONRASI

Skolyoz hakkında merak ettikleriniz.

Skolyozum olduğunu nasıl anlarım?  Omurganın 3 planda eğriliği ile karakterize olan, Skolyoz genellikle çocukların anne ve babaları tarafından gözle fark edilir. Sırt bölgesinde bir asimetri olur. Bir omuz veya bir kalça diğerine göre daha yüksekte durur.

Omurga ile ilgilenen doktorlar, direk muayene ile veya şüphelendiği olgularda radyolojik inceleme yaparak kesin tanıyı koyar.

 Daha önceden skolyozu olan ve benim tanışıp konuşabileceğim birileri varmıdır?  Skolyoz tanısı almak sizi endişelendirebilir. Şunu bilmelisiniz ki toplumun %3’ ünde omurgada 10 derece ve üzerinde eğriliğe rastlanır.

Bu hastaların eğiriliklerindeki ilerleme durumu, solunum kapasiteleri, denge durumları, kemik yaşları gibi bir çok kayıtları alınır. Bu kayıtlar ve tekrarlayan muayenelerde birbirleri ile karşılaştırılarak skolyozun ilerleme durumu takip edilir. Sizin yaşınızda ve skolyozu olan bir çok hastaya çevrenizde rastlayabilirsiniz. Omurga problemlerine ve omurga sağlığının korunmasına yönelik grup egzersizlerinin yapıldığı SKOLYOZ OKULLARINI (İstanbul Skolyoz Okulu İstanbul Kadıköy Kuyubaşı'ndadır) ziyaret ederek skolyozlu bireyler ve aileleri ile sohbet etme imkanı bulabilirsiniz.

Tecrübelerimize göre skolyozlu bireyler ve aileleri egzersiz, korse kullanımı ve ameliyat süreçleri sırasında edindikleri deneyimleri birbirleri ile seve seve paylaşmakta ve bu anlamda birbirlerine destek olmaktadırlar.

Ailelerin ve skolyozlu çocukların bir diğer buluşma noktası da soysa medya ve internetteki bazı forum siteleridir. Ayrıca YouTube de skolyozlu hastalaraın deneyimlerine ait videolar bulabilirsiniz.

Skolyoz olmamak için hangi besinleri yemeli-içmeli ve hangi besinlerden uzak durmalıyız? Skolyozun beslenme ile ilgisi yoktur. Ama şunu bilin ki dengesiz beslenme ve sık sık abur cubur tüketme skolyoza değil ama kalp, karaciğer, eklem ve kas hastalıkları başta olmak üzere bir çok problemlere neden olur.

 Skolyozu olanların sırt ve bel ağrıları olurmu?  9-11 yaşları gibi hızlı büyüme döneminde rastlanan ve idiopatik skolyoz olarak adlandırılan skolyozlarda ağrı olmaz. Ancak ağrı varsa o zaman radyolojik incelemeler yapılarak altta yatan başka bir sebep araştırılmalıdır. Örneğin iyi huylu inflamatuar bir durum olan osteoid osteoma veya başka bir neden ağrıya sebep olabilir. Ve hastalarda bu ağrıyı azaltmak için istemsiz olarak omurgalarını eğri duruma getirebilir buda skolyoz ile karışabilir.

Skolyozu olan yetişkinlerde ise omurga daha az esnektir. Omurga kemikleri arasındaki faset eklemlerde kireçlenme ve disklerde sertleşme olur. Bu durumda sırt ve bel ağrıları meydana gelir. O yüzden skolyozu olsun-olmasın tüm insanların genel vucut sağlıklarını korumaları, dengeli beslenmeleri ve yaşam boyu düzenli egzersiz yapmaları gerekir.

Skolyozun nedeni nedir?     Skolyozlar başlıca iki ana grupta incelenir.

a) İdiopatik olanlar,

b) İdiopatik olmayanlar.

İdiopatik olanlar içindede en sık rastlananlar çocukların hızlı büyüme çağında iken başlayanlardır. Bu hızlı büyüme çağında ortaya çıkan skolyozlar “Adölesan İdiopatik Skolyoz” olarak adlandırılır.

İdiopatik; nedeni bilinmeyen manasına gelir. Dolaysı ile skolyozların en büyük grubunu oluşturan “idiopatik skolyozların” nedeni belli değildir.

İdiopatik olmayan skolyozlar ise bir çok gruba ayrılırlar. Bunlar hakkında detaylı bilgileri sitemizin diğer bölümlerinde bulabilirsiniz.

Korse kullanmak gerekirmi?  Belirli kemik yaşı ve eğrilik derecesine göre korse kullanmak gerekir. Korse kullanımı ile ilgili bilgileri sitemizin diğer bölümlerinde bulabilirsiniz.

Skolyozda ameliyat ne zaman gerekir? Adölesan idiopatik skolyozlarda cerrahi kararını hastanın yaşı ve eğriliğin derecesi birinci derecede etkiler. İlerleyici karakterde ve 40 derecenin üzerindeki eğrilikler ameliyat gerektirir. Hastanın ameliyat öncesinde iskelet (kemik) gelişimini tamamlamış olması gerekir.  Kozmetik görünüm bozukluğu tek başına ameliyat nedeni değildir.

Ameliyat sonrasında eğrilik tamamen düzelecek mi?

Ameliyatlar hastaların omurgasını ve estetik görünümü tamamen düzeltme amacı ile yapılmaz ! Aynı şekilde boy uzatma amacı ile skolyoz ameliyatı yapılmaz ! Ameliyatlarda amacımız; mümkün olduğunca az sayıda omurgaya vida uygulayarak, eğriliği düzeltmek, eğriliğin ilerlemesini durdurmak ve ön-arka ve yan planda dengeli bir omurga dizilimi elde etmektir. Sonuçta fonksiyonlarını kabul edilebilir bir derecede yerine getiren ve oldukça düzgün bir omurga elde edilir. Hastaların boyları ameliyat sonrasında bir miktar uzar.

Yetişkinler de hangi nedenle skolyoz ameliyatı yapılır ? Eğrilik yaşlandıkça azda olsa ilerler. Eğriliğe bağlı olarak oluşan dengesiz duruş, boyun,sırt ve bel ağrılarına neden olur. Bu da hastanın yaşam kalitesini düşürür.

Dolayısı ile erişkinlerde ameliyatın amacı daha az ağrı ile günlük fonksiyonlarını yerine getirebilecek ve eğrilikteki ilerlemeleri durdurulmuş bir omurga elde etmektir. Erişkinlerde omurga çocuklarda olduğu kadar esnek değildir. Bu nedenle ameliyatta aşırı zorlayarak düzeltme sağlamaya çalışmak sinir dokularında komplikasyonlara neden olabilir.

Amleliyattan sonra omurgamdaki eğrilik ne kadar düzelecek ? Çocuklar, adölesanlar ve 25 yaşın altındaki genç erişkinlerde omurga daha esnektir ve ameliyat sonrasında eğrilikler % 60-80 oranında düzeltilebilir. Örneğin 80 derecelik bir skolyoz ameliyat sonrasında 15 dereceye düştü ise bu başarılı bir düzeltme olarak kabul edilir.

Erişkinlerde durum farklıdır. Omurga esnekliği azaldığından eğriliği düzeltme amacı ile aşırı zorlamalar yapmak hasta için başka sorunlar oluşturabilir.

Ameliyat için sırtımda kaç cm cilt kesisi yapılacak ve bu kesi iz bırakırmı ?Cilt

te yapılan her türlü ameliyat inzisyonu bir iz bırakır. Cerrahlar ameliyat bitiminde cildi kapatırken estetik dikiş teknikleri uygulayarak kozmetik görünüm açısından kabul edilebilir derecede bir iz kalmasına gayret ederler. Sitemizin ilgili bölümlerinde bunlara ait fotograflar görebilirsiniz.

Ortalama bir skolyoz düzeltilmesinde kaç tane omurga kemiği birbirine kaynatılır ? Ana (Primer) eğrilik nedir ? İkincil (Sekonder) eğrilik nedir ?Skolyozlarda en önce ortaya çıkan bir ana eğrilik vardır. Bu ana eğrilikler sonucunda, hastalar ayakta dururken omurgalarını leğen kemiği üzerinde ortalamak ve omuzlarını ve başlarını dengeli bir duruş için orta hatta yaklaştırmaya çalışırlar.

Bunun sonucunda ana eğriliğe göre daha esnek ve derecesi daha düşük ikinci eğrilikler meydana gelir. Ameliyatlarda genellikle bu ana eğrilin içerdiği omurga kemikleri bir birine kaynatılır (füzyon yapılır). İkincil eğrilikler ameliyat sonrasında aylar içerisinde yavaş yavaş kendiliğinden düzelirler.

Hastalara uyguladığınız vidaları görebilirmiyiz ? Hastalarımıza daha önce benzer hastalarımıza yaptığımız ameliyatlara ait radyolojik filmleri gösteriyoruz. Yine muayene sırasında bir fikir vermek için kullanacağımız vidaların benzerlerini hastalarımıza ve ailelerine göstermekteyiz.

Ameliyat sonrasında yerleştirilen vida ve implantları hissedermiyim? Dışardan bakınca cildimin altında bu vidalar belli olurmu? Genellikle vidalar ve implantlar dışarıdan bakınca belli olmaz. Ancak hastanın yaşına, skolyozun eğrilik derecesine, hastanın zayıf veya kilolu olma durumuna göre implantlar fark edilebilir yada edilemez. Hasta zayıf ve eğrilikte fazla ise implantlar ciltte çıkıntı yaparak belli olur. Bu durum normal kabul edilmeli ve muhtemel cilt sorunları açısından hastalr sık sık kontrol edilmelidir.

 Ameliyat için neden 14-16 yaşlar bekleniyor? Ameliyat için 14-16 yaşların beklenmesi adölesan idipatik skolyozlu hastalar için uygulanan bir durumdur. Ameliyat yapılınca, implant uygulanan omurga kemikleri birbirine kaynıyor. Daha sonra bu bölgeden kemik büyümesi ve dolayısı ile omurganın uzaması duruyor. Ancak kol ve bacaklarda büyüme devam ediyor. Örnek verecek olursak; bir çocuğun 7 yaşında ameliyatla omurga kemiklerinin 8-10 tanesi birbirine kaynatılsın (füzyon yapılsın). Ameliyattan sonra bu omurga kemikleinden uzama olmayacak ve çocuk 15 yaşına geldiğinde 7 yaşındaki gövdesi ve orantısız uzunlukta kol ve bacakları olacaktır. Bu istenmeyen durumdan kaçınmak, çocukların omurga ve kemik büyümesine izin vermek için ameliyat çocukların kemik gelişimlerini tamamlamasından sonra yapılır. Bu döneme kadar skolyoz egzersizleri ve korse kullanımı ile konservatif tedavi devam eder.

10 yaşın altında hatta 2-3 yaşlarında ameliyat olanlar var! Yukarıda bahsettiğimiz açıklama adölesan idiopatik skolyozlar içindi…Erkenden ortaya çıkan başka tip skolyozlarda sadece 2-3 omurgayı içeren tek taraflı füzyonlar büyüme açısından sorun oluşturmaz. Benzeri şekilde erken başlangıçlı skolyozlarda çocukla birlikte uzayan implantlar (uzayan rod, growing rod) kullanılarak orantısız büyüme sorunu önlenir.  Bu çocuklarda kemikler birbirine kaynatılmaz (füzyon yapılmaz) ve belirli aralıklarla uygulanan implantta uzatma yapılır.

Ameliyattan sonra ağrılarım olurmu? Ağrımı gidermek için ne vereceksiniz? Ameliyattan sonra hastanede iki gün ağrı kesiciler kontrollu olarak verilecektir. Taburcu olduktan 1-2 hafta sonra, tablet şeklindeki ağrı kesicileri kullanmak hastalarmız için yeterli olmaktadır. Yalnız hastaneye yatış için geldiğinizde alerjiniz olan bir ilaç varsa mutlaka bize bildirin.

Ameliyattan sonra hemşire başımda bekleyecekmi? Hemşire sizi 4-6 saatte bir kontrol edecektir. Ateş, nabız ve tansiyonunuzu ölçüp dosyanıza kayıt edecektir. Ayrıca,  ağrı, uyuşukluk, yanma,batma ve yara yerinden kan sızıntısı olup olmadığını kontrol edecektir.

Ameliyattan sonra ne zaman oturabileceğim, ne zaman yürüyeceğim ve ne zaman tuvalete gidebileceğim ? Hastalarımızın büyük bir çoğunluğu ameliyattan 24 saat sonra hasta odası içinde yürütülürler. Yine 24 saat sonra refakatçi yardımı ile tuvalete oturabilirler. 48 saat sonra ise hastane koridorunda yürüyebilirler. Hastalar koridorda yürüdüklerinde taburcu olma zamanları gelmiş demektir J

Ameliyattan ne kadar zaman sonra yemek yiyebilir ve bir şeyler içebilirim?Ameliyat için verilen anestezik ilaçlar  barsak ve yutak  hareketlerinde geçici bir duraklamaya neden olur. Bu nedenle anestezik ilaçların etkisi devam ederken hastaların bir şeyler yemesine ve su içmesine izin verilmez. Ancak ameliyattan 4-5 saat sonra çay kaşığı ile 1-2 kaşık su içilebilir. Hemşire sizi her ziyaret ettiğinde barsak seslerinizi dinleyecektir ve gaz çıkarıp çıkartmadığınız sorgulayacaktır. Bardakla su içme, sulu gıdalar, çay, meyve suyu ise, hemşire tarafından barsak sesleriniz duyulduktan sonra başlar. Genellikle bu gün ameliyat olanlar ertesi gün hafif bir kahvaltı yapabilir.

Sırtımdaki yaraya pansuman yapılacakmı? Ameliyat insizyon bölgesi bandaj yapıştırılmış olacaktır. Bir kanama veya kirlenme olmaz ise bu bandaj 48 saat açılmaz. 48 saat sonra pansuman yapılır. Ve genellikle hastalar bu ilk pansumanın ardından taburcu edilir. Evde 2 günde bir pansuman yaptırmak yeterli olur. Dikişleriniz cilt altında ve estetik olarak uygulandığı için dikişleri almak gibi bir durum söz konusu olmayacaktır. Bazen birkaç küçük destek dikişi olabilir bu dikişleri 12. Gün almak gerekebilir.

Ne zaman banyo yapabilirim? Ameliyattan sonra 12-14. günlerde banyo yapabilirsiniz.

Ameliyattan sonra fizik tedavi yaptırmam gerekirmi? Egzersiz yapmam gerekirmi? Ameliyat sonrası dönemde fizik tedavi ve egzersiz programı yapılan cerrahi işleme ve hastanın durumuna göre değişebilir bu durum size taburcu edilirken verilecek olan epikrizde belirtilecektir. Genellikle iyi bir kaynama sağlanması açısından ilk 3 ay aşırı hareketlenmeye izin verilmez. Pratik uygulamamızda ilk ay sadece tuvalete gitmek için yatağınızdan korse ile kalkabilirsiniz. 1. Ay sonunda kontrol muayenesine geleceksiniz. Daha sonraki hareket durumunuz bu kontrol muayenesinde belli olacak. Hastalarımız genelde  2. ve 3. aylarda korse kullanarak kısa sürelerle diğer odalara gidebilir kısa sürelerle oturabilir. 3. ayda yapılan kontrol muayenesinin ardından yavaş yavaş korsesi çıkarılarak istirahat dönemini tamamlar. Egzersiz ve gerekirse fiziktedavi bu dönemde başlar.

Özel bir hasta yatağı gereklimi? Hayır kendinizi rahat hissettiğiniz bir yatakta yatabilirsiniz.

Nöromonitörizasyon nedir bana uygulayacakmısınız?  Nöromonitörizasyon bir odada yalnız kalan çocukları güvenlik kamerasından izlemeye benzer. Yada hastaların kalp atımlarını nabızlarını bir ekrandan izlemeye benzer.

Nöromonitörizasyon, cerrahi sırasında omurilik fonksiyonlarını izleyerek, herhangi bir sorun olduğunda  bizi uyararır ve daha güvenli bir ameliyat yapmamızı sağlar. EMG gibi hastadan alınan bilgiler bilgisayara yansır ve bizde cerrah olarak yaptığımız işlemin herangi bir sinir hasarı yapıp yapmadığını anlarız. Bu işlem hasta güvenliği için yapılır. Bazen yalancı pozitif dediğimiz bulguyu verse de. Tüm işlemler sırasında güvenli aralıkta sinyal vermesi durumunda herhangi bir nörolojik sorun olmadığını gösterir.  Ameliyatlarımızda nöromonitörizasyonu kullanırız.

Rib hump nedir ? Bende varmı? Ameliyattan sonra kaybolacakmı?Skolyoza bağlı olarak gelişen omurga rotasyonu (kendi ekseni etrafında dönmesi) sonucunda, eğriliğin tümsek kısmında, sırt bölgesindeki kaburgalar dışarı doğru çıkıntı yapar buna “rib hump” kaburga kamburluğu adı verilir.

Skolyoz ameliyatı ile bu çıkıntı oldukça azalır. Ancak bazen kabul edilemeyecek derecede çıkıntı devam ederse o zaman kaburgalardan bir kaçı çıkarılarak estetik düzelme sağlanabilir. Ancak bu işlemin akciğer ve göğüs boşluğunda problem ortaya çıkarabilme potansiyeli vardır. Bu nedenle çok gerekli olmadıkça yapılmamalıdır.

Ameliyattan sonra en erken ne zaman bir duş alabilirim? Ameliyattan 72 saat sonra, ameliyat bölgesinin pansumanı sırasında doktorunuzdan bunun için izin almalısınız. Eğer yara bölgesi uygunsa su geçirmez film bantla kapatılır ve duş almanıza izin verilir. Plastik bir tabureye oturmak ve kısa süreli olmak şartı ile duş alabilirsiniz. Duştan sonra yaranıza su kaçıp kaçmadığını kontrol etmelisiniz. Eğer su kaçmışsa o zaman pansuman yenilenmelidir.

Dikişlerim alınacakmı? Ne zaman alınacak? Dikişlerim alınırken acırmı?Hastalarımızın ameliyat insizyonlarını cilt altı estetik dikişler ile kapatıyoruz bu yüzden dikişler alınmaz. Ancak zaman zaman yaranın daha güvenle kapatılabilmesi için birkaç küçük ek dikiş yapabiliriz. Bunlar 10. Gün kontrole geldiğinizde değerlendirilir ve ne zaman alınacağı size bildirilir. Dikişler alınırken ağrı olmaz. Minicik bir sızlama olabilir.

Okuluma ne zaman gidebilirim ?Ameliyattan sonra 3. ay okula dönebilirsiniz.

Ameliyat sonrasında yaşantım kısıtlanacakmı? Spor yapabilecekmiyim?İlk 3 ayı istirahatli olmak kaydı ile birinci yıl sportif faaliyetlere izin veilmez. Yürüyüş yapmak ve seyahat etmekte sakınca yoktur. 12. Ay sonunda yapılacak kontrollerde kaynama yeterli ise sportif faaliyet kısıtlamasına gerek kalmaz. Ancak füzyon yapılan omurga bölgesinin büyüklüğüne göre ister istemez bir miktar hareket kısıtlılığı olacaktır. Bu nedenle mücadele sporları, ağırlık kaldırma gibi sizi zorlayacak sporlar yerine yüzme, hafif koşu, masa tenisi vb gibi sortif faaliyetleri seçmelisiniz.

Ağrı kesici ilaçları ne kadar süre ile kullanmam gerekir? Çocukların çoğu 2-4 hafta sonra ağrı kesiciye ihtiyaç duymazlar. Yetişkinlerde bu süre 3 aya kadar uzayabilir.

 Ameliyatta sırtıma takılan implantlar çıkarılacakmı? Omurga implantları eğer titanyum ise ömür boyu kalabilir. Bazen daha sert fiksasyon için crom kobalt ya da paslanmaz çelik rodlar kullanabiliriz o zaman bunları çıkartmak gerekir. Çünkü bu malzemeler hava alanı gibi güvenlik önlemleri olan bölgelerde alarm verir ya da MRI tetkiki sırasında sorun oluşturabilir. Ayrıca  implantlarda sorun olması, implantın cilde zarar vermesi, enfeksiyon vb gibi durumlarda implantların tamamı ya da bir kısmı çıkartılabilir. Sonuç: Titanyum implantlarda bir problem olmaz ise ömür boyu kalıcı olurlar ve çıkartılmalarına gerek yoktur.

Skolyoz cerrahisi yapılan bir kişinin ilerde anne olmasında (doğum yapmasında) sakınca var mıdır ? Tabiiki bu mümkündür. Ancak anestezi doktorunun spinal anestezi ve ya epidural anestezi öncesinde filmlerinize göz atması gerekir.

Daha kısa sürede iyileşmek için yemem- içmem gereken bazı gıdalar varmı? Paça çorbası, vitamin vb? Normal ve dengeli beslenme yeterlidir. Özel gıdalara ek vitaminlere gerek yoktur.

Açık cerrahi ve kapalı endoskopik cerrahi arasında ne fark vardır?  Endoskopik cerrahi, kameralar ve özel aletlerle küçük cilt insizyonları yapılarak uygulanan bir yöntemdir. Ancak skolyoz cerrahisinde çok esnek omurgası olan yaşı küçük ve sadece göğüs bölgesinde tek bir eğriliği olan hastalarda yapılabilir. Bunun dışında skolyoz cerrahisinde endoskopik uygulamala yapılmaz.